Kata (型) is een individuele stijloefening met een reeks vastgelegde bewegingen en technieken; een schijngevecht uitgevoerd tegen vier tot acht denkbeeldige tegenstanders, die uit verschillende richtingen aanvallen. Waarom wordt er eigenlijk kata getraind? Binnen het karate vult kata namelijk een belangrijke rol, hoewel dit echter per stijl verschilt waar de nadruk wordt op gelegd. Voor de één is het trainen van kata minder belangrijk dan voor de ander. Voor het Genseiryu is kata zeer belangrijk. Seiken Shukumine schreef zelf in zijn voorwoord in Genseiryu Karate-do Kyohan 2 dat het trainen van kata van essentieel belang is, aangezien kata alle technieken van het karate bevat. Binnen het karate bestaan er vele kata. Allen hebben een naam, waarbij een symboliek achterschuilt, zoals ‘het fort bestormen’, ‘de ruiter te paard’, ‘drie genieën’, enzovoort.

Het doel van kata is om de technieken te oefenen en daarbij naar perfectie streven in de uitvoering. Men traint ernaar om de technieken, die in de kata voorkomen, toe te kunnen passen op één of meerdere tegenstanders. Toepassing van kata heet ook wel bunkai.
Er zijn ook kobudo kata. Dit zijn kata geoefend met wapens. Denk hierbij als de bo (staf).

Genseiryu Kata

Toen de Japanse Karate Federatie in 1964 werd gevormd, werd daarbij een standaard gevormd die de voormalige karatestijlen moesten vertegenwoordigen: Shuri-te, Tomari-te en Naha-te. De federatie specificeerden acht kata van de vier grootste traditionele stijlen, de Yondai Ryuha: Shotokan-ryu, Wado-ryu, Goju-ryu en Shito-ryu. Deze gespecificeerde kata zijn ook wel bekend als de shitei kata. Dit bracht een ‘probleem’ met zich mee. Eén van deze kata die werd gekozen is Bassai Dai wat toentertijd dezelfde naam had als onze kata. Vanaf dat moment moest de naam veranderd worden om verwarring te voorkomen. Kunihiko Tosa overlegde met zijn voormalige leraar Seiken Shukumine hierover en er werd besloten de naam van de uitvinder – Shukumine dus – aan Bassai toe te voegen. Vandaar de naam Shukumine no Bassai. Volgens Shukumine’s boek, Shin Karatedo Kyohan, werd deze kata hem geleerd door Soko Kishimoto, waarbij Shukumine de kata naar eigen inzichten vormde.

Naast Shukumine no Bassai is er ook een andere kata wat het Genseiryu vertegenwoordigd, namelijk Sansai. Ten, Chi en Hito worden normaal gesproken in één gevormd: Sansai. Sansai betekent dan ook ‘Drie genieën’. Deze drie genieën slaan op de basiskata die door Seiken Shukumine gecreëerd waren: Ten-i, Chi-i en Jin-i no kata. Samen met de basistechnieken (alle shiho en happo) werden zij geïntegreerd en werden zij Sansai. Het is ook Sansai waarin alle vijf basisprincipes voor bewegingen tot uiting komen. Wel moet gezegd worden dat de bovenstaande drie basiskata niet meer apart worden getraind, binnen het Genseiryu. Dit om het Genseiryu tot volwassenheid te brengen. Deze drie kata zijn in feite niet verworpen, aangezien Sansai al deze kata omvat.

Andere kata die binnen het Genseiryu worden getraind zijn:

KIHON KATA

  • Taikyoku [太極]
  • Heian Shodan [平安初段]
  • Heian Nidan [平安二段]
  • Heian Sandan [平安三段]
  • Heian Yondan [平安四段]
  • Heian Godan [平安五段]

TANREN KATA

  • Naihanchi [ナイファンチ]
  • Wankan [ワンカン]
  • Shukumine no Bassai [祝嶺のバッサイ]
  • Shukumine no Bassai Sho [祝嶺のバッサイ小]
  • Sansai [三才]
  • Chinto (vol uit Gusukuma no Chinto) [チントウ]
  • Rohai [ローハイ]
  • Koshokun Dai [公相君大]
  • Koshokun Sho [公相君小]

Shitei kata

Shitei kata zijn zogehete verplichte kata. Deze zijn vastgesteld door de Japanse Karate Federatie in 1986, die later ook opgenomen werden in het WKF reglement. Zoals bovengenoemd zijn deze kata gekozen uit de Yondai Ryuha. Van elk stijl werd er twee kata aangewezen, wat dus acht shitei kata in totaal maakten. Deze heet de Dai-Ichi Shitei Kata. Sinds kort zijn de shitei kata uitgebreid met nog twee andere kata uit elk stijl. En deze heet de Dai-Ni Shitei Kata.

DAI-ICHI SHITEI KATA

  • Jion
  • Kanku Dai
  • Bassai Dai
  • Seienchin
  • Seishan
  • Chinto
  • Seipa
  • Saifa

DAI-NI SHITEI KATA

  • Kanku Sho
  • Enpi
  • Matsumura Rohai
  • Nipaipo
  • Niseshi
  • Kushanku
  • Kururunfa
  • Seisan

In onze curriculum zijn er vier shitei kata opgenomen, namelijk Jion, Kanku Dai, Bassai Dai en Seienchin. De reden waarom deze in de curriculum zijn opgenomen is omdat de JKF toentertijd alleen de bovengenoemde stijlen erkenden als standaard voor de organisatie. Hierdoor heeft Kunihiko Tosa de vier shitei kata gekozen om zo toe te treden tot de JKF zodat Genseiryu erkend werd.

Competities

Karatewedstrijden kent ook een kata-onderdeel. De kata-onderdeel kan verdeeld worden onder individueel en team. Bij individuele wedstrijden, nemen twee tegenstanders het tegen elkaar op door een kata naar keuze te lopen. Op officiële wedstrijden, gehouden door WKF-leden (bijv. de KBN), is het verplicht om de eerste (twee) ronde(n) shitei kata te lopen. Het aantal verplichte kata om te lopen, hangt sterk van het aantal deelnemers af. De kata die naar eigen keuze worden gelopen, worden tokui kata genoemd
Bij team kata wordt de kata gelopen door drie karateka. De kata die zij lopen moet synchroon vertoond worden. Na het lopen van de kata, laten zij de bunkai van de kata zien. Dit moet binnen een bepaalde tijd vertoond worden.
De betreffende regels kan gevonden worden in het WKF reglement. wat de KBN over het algemeen ook gebruikt.